M¿n cóc gây ra b¿i vi-rút u nhú ¿ ngu¿i (HPV). M¿n cóc có th¿ xu¿t hi¿n ¿ b¿t c¿ v¿ trí nào trên co th¿. Vi-rút xâm nh¿p vào co th¿ và khi¿n các t¿ bào phát tri¿n nhanh chóng trên b¿ m¿t c¿a da. B¿nh không ¿nh hu¿ng nhi¿u t¿i s¿c kh¿e nhung s¿ khi¿n các b¿nh nhân không may m¿c ph¿i c¿m th¿y m¿t t¿ tin do da b¿ s¿n sùi và trông r¿t m¿t th¿m m¿. п tìm hi¿u v¿ các lo¿i m¿n cóc thu¿ng g¿p, cách di¿u tr¿ và phòng tránh m¿i quý b¿n d¿c tham kh¿o bài vi¿t sau.

7 lo¿i m¿n cóc thu¿ng g¿p

M¿n cóc thông thu¿ng

M¿n cóc thông thu¿ng có hình gi¿ng súp lo thu¿ng xu¿t hi¿n trên tay, ngón tay, khu¿u tay và kh¿p ngón tay. Chúng cung có th¿ có m¿t ch¿m den ho¿c s¿m màu nh¿ do dông máu ¿ m¿ch máu. Ðây là m¿t nhi¿m trùng ¿ l¿p trên c¿a da và c¿n du¿c di¿u tr¿ ngay khi phát hi¿n d¿ tránh tình tr¿ng tr¿ nên t¿i t¿ hon.

M¿n cóc bàn chân

Có bi¿u hi¿n là nh¿ng m¿ng c¿ng, d¿y trên lòng bàn chân và có th¿ gây dau khi di b¿. Chúng thu¿ng m¿c ngu¿c vào trongda vì tr¿ng lu¿ng và áp l¿c d¿t lên lòng bàn chân. Lo¿i m¿n cóc này xu¿t hi¿n khi vi-rút HPV ti¿p xúc v¿i da qua các v¿t c¿t, v¿t xu¿c và v¿t n¿t.

M¿n cóc hình ch¿

Thu¿ng xu¿t hi¿n xung quanh c¿, mui, vai và khu v¿c du¿i c¿m và có màu gi¿ng v¿i màu da. Nh¿ng ngu¿i du¿c ghép t¿ng ho¿c nhi¿m HIV cung có nguy co cao hon b¿ m¿n cóc hình ch¿ vì h¿ mi¿n d¿ch c¿a h¿ b¿ suy y¿u.

M¿n cóc ph¿ng

M¿n cóc ph¿ng thu¿ng nh¿n, ph¿ng, xu¿t hi¿n ¿ m¿t và c¿. Chúng có màu vàng ho¿c nâu nh¿t và thu¿ng xu¿t hi¿n v¿i s¿ lu¿ng nhi¿u t¿ 20 t¿i 100 cái cùng nhau. Lo¿i t¿n thuong này xu¿t hi¿n ph¿ bi¿n nh¿t ¿ tr¿ em, thanh thi¿u niên. Gây ra b¿i HPV, chúng có th¿ lan ra nhanh chóng trên m¿t do nh¿ng ho¿t d¿ng nhu c¿o râu.

M¿n cóc sinh d¿c

M¿n cóc sinh d¿c, hay sùi mào gà, là m¿t trong nh¿ng tri¿u ch¿ng ph¿ bi¿n nh¿t c¿a b¿nh lây truy¿n qua du¿ng tình d¿c HPV. Chúng xu¿t hi¿n gi¿ng nhu c¿c súp lo ¿ vùng sinh d¿c và có th¿ gây dau và khó ch¿u.

M¿n cóc Mosaic

M¿n cóc Mosaic là m¿t nhóm m¿n hình ch¿ xu¿t hi¿n trong m¿t khu v¿c nh¿. Chúng thu¿ng xu¿t hi¿n khi m¿n cóc hình ch¿ không du¿c di¿u tr¿ và lan r¿ng thành c¿m m¿n cóc.

M¿n cóc mi¿ng

M¿n cóc ¿ mi¿ng có th¿ xu¿t hi¿n ¿ b¿t c¿ v¿ trí nào trên môi, lu¿i, mi¿ng và nu¿u. Chúng có th¿ xu¿t hi¿n ¿ d¿ng thuong t¿n don l¿ ho¿c nhu m¿t dám m¿n và có th¿ gây khó ch¿u khi an ho¿c nu¿t. M¿n cóc mi¿ng là nhi¿m trùng HPV gây ra do quan h¿ tình d¿c du¿ng mi¿ng. Nguy co nhi¿m trùng gia tang cùng v¿i tang s¿ lu¿ng b¿n tình.

Các phuong pháp di¿u tr¿

Nh¿ng m¿n cóc nh¿, không tri¿u ch¿ng có th¿ không c¿n di¿u tr¿, và trong m¿t s¿ tru¿ng h¿p có th¿ di¿n ti¿n t¿ thoái lui. Tuy v¿y, nh¿ng m¿n cóc gây dau, gây m¿t th¿m m¿ nên du¿c lo¿i b¿. п lo¿i tr¿ m¿n cóc, chúng ta ph¿i kích thích mi¿n d¿ch co th¿ t¿n công virus gây m¿n cóc. Tuân th¿ di¿u tr¿ và kiên nh¿n là t¿i c¿n thi¿t!

B¿nh nhân có th¿ t¿ di¿u tr¿ t¿i nhà, nhung t¿t nh¿t nên d¿n bác si tu v¿n, d¿c bi¿t các tru¿ng h¿p m¿n cóc ¿ m¿t. Bác si có th¿ hu¿ng d¿n di¿u tr¿ hi¿u qu¿ và an toàn nh¿t cho m¿n cóc. Nên luu ý r¿ng các thu¿c di¿u tr¿ m¿n cóc thu¿ng ch¿a các ch¿t gây kích ¿ng nhu salicylic acid, do dó không bao gi¿ nên d¿ thu¿c dây vào g¿n m¿t, mui, mi¿ng.

Ði¿u tr¿ t¿i nhà

пn kho¿ng hai ph¿n ba m¿n cóc t¿ lành mà không c¿n di¿u tr¿. Ði¿u này x¿y ra khi h¿ mi¿n d¿ch co th¿ chi¿n d¿u thành công ch¿ng l¿i ch¿ng HPV gây m¿n cóc. Tuy nhiên, c¿n ph¿i d¿n m¿t nam hay hon thì m¿n cóc m¿i bi¿n m¿t hoàn toàn. Nhi¿u b¿nh nhân s¿ không th¿ d¿i du¿c m¿n cóc bi¿n m¿t t¿ nhiên, nh¿t là m¿n cóc trên m¿t, mà ph¿i tìm các bi¿n pháp di¿u tr¿ khác d¿ lo¿i b¿ m¿n cóc.

Salicylic acid là m¿t l¿a ch¿n di¿u tr¿ ph¿ bi¿n d¿ lo¿i b¿ m¿n cóc. Tuy nhiên, các chuyên gia không khuy¿n cáo s¿ d¿ng thu¿c này cho các m¿n cóc vùng m¿t.

Vitamin A thoa có th¿ là m¿t di¿u tr¿ thay th¿ hi¿u qu¿. Theo m¿t nghiên c¿u nam 2019, tretinoin — m¿t d¿n xu¿t vitamin A — có th¿ di¿u tr¿ m¿n cóc ph¿ng. Ðây v¿n là m¿t di¿u tr¿ off-label.

Hon n¿a, vào nam 2012, các nhà nghiên c¿u dã báo cáo m¿t tru¿ng h¿p di¿u tr¿ thành công m¿n cóc v¿i vitamin A chi¿t tách t¿ d¿u gan cá, b¿ng cách thoa tr¿c ti¿p d¿u này lên m¿n cóc. Ðây cung là m¿t di¿u tr¿ off-label.

Ði¿u tr¿ t¿i co s¿ y t¿

Bác si có th¿ áp d¿ng các di¿u tr¿ sau d¿ lo¿i b¿ m¿n cóc:

Thu¿c thoa: Các ch¿ ph¿m di¿u tr¿ m¿n cóc thu¿ng ch¿a salicylic acid hay các h¿p ch¿t tuong t¿, ho¿t d¿ng thông qua co ch¿ lo¿i b¿ các l¿p t¿ bào ch¿t trên b¿ m¿t sang thuong. Thoa ho¿c ch¿m thu¿c m¿i ngày m¿t l¿n. Ði¿u tr¿ thu¿ng làm m¿n cóc nh¿ hon, ít tri¿u ch¿ng b¿t ti¿n hon. 70% m¿n cóc lành trong vòng 12 tu¿n thoa thu¿c m¿i ngày. Các bu¿c thoa thu¿c nên du¿c th¿c hi¿n nhu sau:

• Ngâm m¿n có trong b¿n t¿m ho¿c ch¿u nu¿c ¿m d¿ làm m¿m m¿n cóc
• Chà xát b¿ m¿t m¿n cóc b¿ng dá mài ho¿c cây giua
• Thoa hay ch¿m thu¿c di¿u tr¿ lên m¿n cóc, gi¿i h¿n dúng sang thuong m¿n cóc, ch¿ khô
• Bang b¿t l¿i b¿ng màng b¿c th¿c ph¿m hay bang keo
• N¿u thu¿c di¿u tr¿ làm da dau, rát, ngung di¿u tr¿ cho d¿n khi c¿m giác khó ch¿u nguôi ngoai h¿n, sau dó b¿t d¿u l¿i. Luu ý không d¿ thu¿c lan ra vùng da lành xung quanh. Thu¿c bôi giúp tiêu di¿t n¿m nhanh chóng

Li¿u pháp làm l¿nh: th¿c hi¿n l¿p l¿i m¿i m¿t d¿n hai tu¿n. Có th¿ gây khó ch¿u và có th¿ d¿n d¿n ph¿ng nu¿c da trong nhi¿u ngày hay nhi¿u tu¿n. 70% di¿u tr¿ thành công sau 3-4 tháng di¿u tr¿.

Áp l¿nh b¿ng nito l¿ng có th¿ gây s¿o hay m¿t s¿c t¿ vinh vi¿n, cung nhu gây tê, m¿t c¿m giác t¿m th¿i. B¿nh nhân có type da quá sáng ho¿c quá s¿m màu không nên di¿u tr¿ áp l¿nh, d¿c bi¿t cho các m¿n cóc trên m¿t.

X¿t l¿nh b¿ng h¿n h¿p dimethyl ether và propane (DMEP) có th¿ áp d¿ng cho m¿n cóc thông thu¿ng và m¿n cóc lòng bàn tay chân. Thu¿c có bán du¿i d¿ng không kê don, nhung c¿n d¿c và theo dúng hu¿ng d¿n s¿ d¿ng m¿t cách c¿n th¿n.

Ph¿i h¿p li¿u pháp mi¿n d¿ch và li¿u pháp làm l¿nh làm gi¿m s¿ l¿n di¿u tr¿ làm l¿nh.

Xem thêm: Cách di¿u tr¿ m¿n cóc hi¿u qu¿

C¿t d¿t di¿n: áp d¿ng di¿u tr¿ nh¿ng m¿n cóc l¿n, kháng tr¿. Sau khi gây tê t¿i ch¿, sang thuong du¿c c¿t b¿ng dao m¿ hay d¿t b¿ng di¿n hay laser b¿c bay; sau dó d¿t c¿m máu n¿n mô bên du¿i sang thuong. V¿t thuong lành sau hai tu¿n hay hon, nhung 20% có th¿ tái phát trong vòng vài tháng. Ði¿u tr¿ này d¿ l¿i s¿o vinh vi¿n.

Các bi¿n pháp khác dang du¿c nghiên c¿u d¿ di¿u tr¿ m¿n cóc tái phát, lan r¿ng, hay kháng tr¿ bao g¿m:

• Retinoids thoa nhu tretinoin cream hay adapalene gel
• Thu¿c di¿u hòa mi¿n d¿ch nhu imiquimod cream, fluorouracil cream
• Thoa cantharidin – m¿t tác nhân gây ph¿ng nu¿c da. Thu¿c du¿c r¿a di sau 3-4 gi¿ ho¿c khi gây dau/ph¿ng nu¿c. Thu¿ng tránh di¿u tr¿ m¿n cóc vùng m¿t. Ði¿u tr¿ này chua du¿c FDA ch¿p thu¿n.
• Tiêm bleomycin trong sang thuong
• Retinoids u¿ng
• Pulsed dye laser phá h¿y m¿ch máu nuôi m¿n cóc
• Li¿u pháp quang d¿ng h¿c
• пt b¿c bay b¿ng laser
• пng v¿n th¿ th¿ H2 u¿ng
• K¿m oxide và k¿m sulfate u¿ng
• Kích thích mi¿n d¿ch b¿ng diphencyprone, hay squaric acid
• Li¿u pháp mi¿n d¿ch v¿i Candida albicans hay tuberculin PPD: dành cho các sang thuong kháng tr¿
• Tang nhi¿t t¿i ch¿, nhu chu¿m ¿m

Các bi¿n pháp phòng ng¿a

Vaccine HPV s¿n có có th¿ b¿o v¿ kh¿i các ch¿ng HPV vùng h¿u môn sinh d¿c. Ðã có y van báo cáo v¿ hi¿u qu¿ làm s¿ch các sang thuong m¿n cóc ngoài sinh d¿c trên vài d¿i tu¿ng b¿nh nhân, dù chua có b¿ng ch¿ng ch¿c ch¿n là nh¿ vào vaccine. ¿ New Zealand, t¿t c¿ các tr¿ em trai và gái 12 tu¿i d¿u du¿c tiêm ng¿a 9 ch¿ng HPV ph¿ bi¿n.

п gi¿m nguy co m¿c m¿n cóc, m¿i cá nhân c¿n:

• Tránh ch¿m vào m¿n cóc c¿a ngu¿i khác
• Không s¿ d¿ng chung v¿t d¿ng cá nhân nhu khan t¿m, d¿ b¿m móng tay v¿i ngu¿i b¿ m¿n cóc

• Che ch¿n m¿n cóc b¿ng bang keo cá nhân d¿n khi chúng lành
• Không c¿n móng tay khi b¿ m¿n cóc quanh móng
• Không cào gãi, g¿ b¿ m¿n cóc
• Ði¿u tr¿ các v¿t c¿t, v¿t xu¿c trên da càng s¿m càng t¿t
• Di¿n ti¿n và tiên lu¿ng c¿a m¿n cóc

Không có di¿u tr¿ nào có hi¿u qu¿ hoàn toàn lo¿i b¿ vinh vi¿n m¿n cóc. ¿ tr¿ em, 50% m¿n cóc bi¿n m¿t trong vòng 6 tháng dù không di¿u tr¿, và 90% t¿ lành trong 2 nam. ¿ ngu¿i l¿n m¿n cóc dai d¿ng hon, nhung cu¿i cùng cung t¿ lành. M¿n cóc thu¿ng d¿ tái phát ¿ nh¿ng b¿nh nhân suy gi¿m mi¿n d¿ch nhu b¿nh nhân ghép t¿ng. Tái phát cung thu¿ng xuyên hon ¿ b¿nh nhân hút thu¿c lá.